Ο "ναζιστικός" χαιρετισμός, ήταν (και ακόμη είναι;) ο επίσημος χαιρετισμός των Ολυμπιακών Αγώνων!

Στο παρόν άρθρο δεν θα εξετάσουμε το κατά πόσο, η ανάταση της δεξιάς χειρός, υφίσταντο ως "επίσημος" ή ιερός ή τελετουργικός χαιρετισμός κατά την ελληνική αρχαιότητα και αν ήταν δωρικός. Αν ήταν στρατιωτικός χαιρετισμός της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ή αν ήταν γερμανικός μεσαιωνικός χαιρετισμός ή αποτελεί αποκύημα της φαντασίας των εμπνευστών του. Αυτά χρήζουν βαθιάς έρευνας που κανένας όπως φαίνεται δεν έχει την διάθεση να πραγματοποιήσει.

Φαίνεται όμως πως υπάρχει, στις απαρχές της δεκαετίας του 1920, μία διάθεση για επίσημη αναβίωση και χρήση κάποιου είδους αρχαίου-μεσαιωνικού χαιρετισμού, ενταγμένου κι αυτού στον όλο ρομαντισμό της εποχής.

Χαιρετισμός διά ανατάσεως της δεξιάς στους Ολυμπιακούς των Παρισίων το 1924

Πολιτικά Κόμματα

- Σε πολιτικό επίπεδο, αρχικά φαίνεται ότι υιοθετείται ο λεγόμενος "Ρωμαϊκός Χαιρετισμός" (saluto romano) από τον Μπενίτο Μουσολίνι, ως αναβίωση αρχαίου ρωμαϊκού χαιρετισμού στα 1923.

- Δευτερευόντως από τον Αδόλφο Χίτλερ, ως "Γερμανικός Χαιρετισμός" (Deutscher Grub) κάπου στα 1926, ο οποίος τον αποδίδει σε κάποιο μεσαιωνικό γερμανικό χαιρετισμό. Αναφέρει σχετικά:

"Χρησιμοποίησα αυτόν τον χαιρετισμό για το κόμμα, πολύ καιρό μετά την υιοθέτησή του από τον Ντούτσε. Είχα διαβάσει την περιγραφή της συνεδρίασης της «Δίαιτας του Βορμς (Worms)»* κατά την διάρκεια της οποίας υποδέχθηκαν τον Λούθηρο με τον γερμανικό χαιρετισμό (!). Αυτό έγινε για να του δείξουν ότι δεν θα τον αντιμετώπιζαν με όπλα, αλλά με ειρηνικές προθέσεις**. Στις ημέρες του Φρειδερίκου του μεγάλου, οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να χαιρετιούνται με τα καπέλα τους με πομπώδεις χειρονομίες. Κατά τον Μεσαίωνα οι υπηρέτες έβγαζαν ευλαβικά τα καπέλα τους, ενώ οι ευγενείς έκαναν τον γερμανικό χαιρετισμό.

Ήταν όμως στο Συμβούλιο Οίνου της Βρέμης (Bremer Ratskeller)***, γύρω στα 1921, που είδα για πρώτη φορά αυτό τον τύπο χαιρετισμού. Θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι επιβίωσε από ένα πανάρχαιο έθιμο που αρχικά σήμαινε: «Δείτε, δεν έχω κανένα όπλο στα χέρια μου». Εισήγαγα αυτόν τον χαιρετισμό λοιπόν στο κόμμα κατά την πρώτη συνάντηση στην Βαϊμάρη. Τα SS (Ες-Ες) τού προσέδωσαν αμέσως ένα στρατιωτικό ύφος. Είναι από εκείνη την στιγμή που οι αντίπαλοι μάς προσφωνούσαν «Σκυλιά του φασισμού»."

* Εννοεί την πιο ιστορική από τις περίπου 100 Δίαιτες (τύπος βουλευτήριου) που πραγματοποιήθηκαν. Σε αυτήν το 1521, ο Μαρτίνος Λούθηρος εμφανίστηκε για να υπερασπίσει τις πεποιθήσεις του για τον προτεσταντισμό ενώπιον του αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄. Ο Λούθηρος δεν έπεισε τότε τον αυτοκράτορα, ο οποίος τον κάλεσε να αναθεωρήσει τις απόψεις του, και, όταν ο Λούθηρος αρνήθηκε, λέγοντας την ιστορική φράση "βρίσκομαι εδώ μπροστά σας, δεν μπορώ να κάνω τίποτε άλλο", ο αυτοκράτορας τον έθεσε εκτός νόμου.

** Εννοεί ότι σηκώνοντας τα χέρια τους, επεδείκνυαν ότι δεν κρατούσαν ή έφεραν κάποιον οπλισμό.

***  Το Bremer Ratskeller κατοικοέδρευε (υφίσταται ακόμη ως γκουρμέ εστιατόριο) στο υπόγειο του δημαρχείου της Βρέμης και ιδρύθηκε το 1405, ως αποθήκη-κελάρι γερμανικών οίνων. Αυτό το συμβούλιο ήλεγχε την πώληση του οίνου και κανένας πολίτης δεν επιτρεπόταν να προβεί σε αγοροπωλησίες οίνου χωρίς την έγκρισή του. Έχει σήμερα την μεγαλύτερη συλλογή γερμανικών κρασιών παγκοσμίως.

- Κατά τρίτον γίνεται επίσημος χαιρετισμός από τον Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος τον χαρακτηρίζει "Αρχαίο Ελληνικό Χαιρετισμό" το 1936:

Στο άρθρο 30 των Γενικών Διατάξεων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας της ΕΟΝ του 1937 αναφέρεται πως «Ο χαιρετισμός αποδίδεται δια ζωηράς προτάσεως της δεξιάς χειρός τεταμένης με δακτύλους ηνωμένους και την παλάμην εις το ύψος του δεξιού οφθαλμού, κατά το πρότυπον του καθαρώς Aρχαίου Eλληνικού χαιρετισμού»…

- Και τέλος τον αναπαρήγαγε και ο Φρανθίσκο Φράνκο ο δικτάτωρ της Ισπανίας, ο οποίος δεν τον συνδύασε με την αρχαία Ισπανία, αλλά τον υιοθέτησε γιατί ίσως του άρεσε ή γιατί τον είχαν οι φίλες χώρες Ιταλία και Γερμανία, κάπου στο 1939.

Ολυμπιακοί Αγώνες

Όμως κάτι που πολύ λίγοι γνωρίζουν είναι ότι, παραλλήλως την εποχή εκείνη, υιοθετείται ανάλογος χαιρετισμός, στους Ολυμπιακούς Αγώνες, και σίγουρα η πρώτη εμφάνισή του (αν όχι νωρίτερα) γίνεται στους Ολυμπιακούς των Παρισίων στα 1924. Πάντως στην πραγματικότητα δεν φαίνεται να έχει ευρεία χρήση στους αγώνες.

Ο επίσημος χαιρετισμός των Ολυμπιακών Αγώνων σε γραμματόσημο που εξεδόθη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 1924

Άγαλμα που αποδίδει τον Ολυμπιακό Χαιρετισμό έξω από το Ολυμπιακό στάδιο του Άμστερνταμ. Φιλοτεχνήθηκε το 1928.

Και φθάνουμε πια στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936, όπου βλέπουμε πολλές αποστολές να χαιρετούν διά ανατάσεως της δεξιάς, ακόμη και οι Γάλλοι, μάλλον λόγω του επισήμου χαιρετισμού των Ολυμπιακών Αγώνων και όχι για να ευχαριστήσουν τον Χίτλερ. Πάντως δεν φαίνεται να υπήρξε ποτέ ευρεία χρήση του στους αγώνες, πόσο μάλλον όταν είχε γίνει "σήμα κατατεθέν" του Φασιστικού και του Εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος της Ιταλίας και της Γερμανίας αντιστοίχως.

Γάλλοι αθλητές χαιρετούν διά ανατάσεως της δεξιάς στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936